سرويس محتوا سازي سورنا

شناخت تقسيم بندي انواع مقالات علمي براي كساني كه مي خواهند به دنياي مقاله نويسي لازم است. براي شناخت انواع مقالات علمي از لحاظ ساختار، محل انتشار و نوع دسترسي يك بار براي هميشه اقدام كنيد و اين مفاهيم را در ذهن خود نگه داريد. هم چنين شناخت تقسيم بندي انواع مقالات براي چاپ مقاله علمي پژوهشي ضروري است. با شناخت اين مسائل، نگاشتن هر نوع مقاله براي شما آسان خواهد شد و در انتخاب بهترين مجله براي چاپ مقاله سردرگم نخواهيد شد.

تقسيم بندي انواع مقالات علمي

انواع مقالات علمي را از جنبه هاي مختلف مي توانيم بررسي كنيم. تقسيم بندي انواع مقالات علمي براساس ساختار و محتواي نگارشي، بستر انتشار و مدل دسترسي. در ادامه با اين سه موضوع با ما همراه باشيد.

تقسيم بندي انواع مقالات علمي براساس ساختار و محتواي نگارشي

در اين قسمت به تقسيم بندي انواع مقالات از نظر ساختار و محتواي نگارشي درون مقاله مي پردازيم:

• مقاله اصيل پژوهشي(original research)

مقالات پژوهشي حاصل تحقيق و پژوهشي خود نويسنده هستند. محقق يافته ها و نتايج آزمايشات خود را در قالب مقاله بيان مي كند. در مقاله پژوهشي به موضوعاتي مي پردازيم كه قبلا در مورد آن تحقيق انجام نشده و در واقع يك سوال بي پاسخ بوده است. پژوهشگران و محققان استقبال زيادي از اين نوع مقالات دارند و به دليل جديد بودن موضوع تحقيق و نو بودن نتايج، از شانس بيشتري براي چاپ در مجلات داخلي و خارجي برخوردارند.

ساختار مقاله پژوهشي از معرفي، روش ها، نتايج و بحث تشكيل شده است. رعايت قواعد اخلاقي در نوشتن مقاله علمي بسيار اهميت دارد. هيچ گاه نبايد با بزرگ نمايي ارزش كار خود را بيشتر نشان دهيد و با با ارزش كردن تحقيقات پيشين براي خود اعتبار كسب كنيد. زيرا در صورت نبود تحقيقات پيشين، تحقيقات شما معنايي پيدا نمي كرد. در واقع اجتناب از سرقت ادبي در مقالات پژوهشي از مهم ترين بحث هاست.

سرقت ادبي يا پلاجياريسم زماني اتفاق مي افتد كه اطلاعات و داده هاي خود را از تحقيقات قبلي گرفته باشيد و به نام خودتان انتشار دهيد. در صورتي كه سنگ بناي مقالات علمي پژوهشي بر موضوعي جديد و نگاهي نو است كه پژوهشگر با تحقيقات و آزمايشات بسيار به داده هاي ارزشمندي دست پيدا مي كند.

سرقت ادبي آگاهانه و يا غير عمد صورت مي گيرد. توجه داشته باشيد كه هيچ پيشرفت علمي بدون نگاه به تحقيقات پژوهشگران قبلي ممكن نيست و هر مقاله علمي پژوهشي به دستاوردهاي پيشين حول موضوع خود احتياج دارد. اما استفاده كردن از ساير منابع بايد با ذكر نام اثر در قسمت منابع و رفرنس هاي مقاله پژوهشي صورت گيرد. حتي اگر از اين موضوع اطلاعي نداشته باشيد سرقت ادبي غيرعمد انجام داده ايد.

نگارش مقاله علمي پژوهشي نياز به توجه به اين مسئله دارد كه ساختار مقاله علمي پژوهشي بخش هايي دارد كه بايد با آشنايي با آن ها، براي چاپ مقاله علمي پژوهشي تان از اين ساختار پيروي كنيد.

ترتيب قسمت هاي مقاله اصيل پژوهشي به اين صورت است:

• عنوان مقاله؛
• چكيده؛
• كلمات كليدي؛
• مقدمه؛
• ادبيات پژوهش؛
• روش تحقيق؛
• نتايج و يافته‌ها؛
• بحث و گفت و گو؛
• منابع.

چاپ مقاله علمي پژوهشي دستاورد مهمي در زمينه تخصصي شما است و خصوصا در رزومه شما نقش پررنگي را ايفا مي كند. اين موضوع زماني اثرگذار است كه مقاله پژوهشي خود را در مجله اي معتبر چاپ كنيد. براي مثال مقاله شما در يكي از مجلات isi چاپ شود و محققان زيادي در دنيا آن را مطالعه كنند.

• مقاله تحليلي(Analytical article)

مقاله تحليل به اين صورت است كه نويسنده با كمك منابع تحقيقات قبلي، نظريه خود را مطرح مي كند. در اين نوع مقاله علمي محقق مي تواند نظريه هاي قبلي را با استدلال هاي محكم گسترش دهد يا به بيان ديگري به شرح و تفصيل آن ها بپردازد. در مقاله تحليلي حتي مي توان نظريه هايي كه از قبل وجود داشته است را مورد تفكر و تامل قرار داد.

• مقاله مروري (Review Article)

مقالات مروري همان طور كه از نام ان پيداست، به مرور مقالات و تحقيقات در يك موضوع خاص مي پردازد و در نهايت خلاصه اي از موضوع را ارائه مي دهد. هدف پژوهشگر از بررسي موضوعات و چاپ مقاله مروري، تحليل پژوهش ها، تفاوت هاي موجود و مشكلاتي كه مانع پيشبرد موضوع شده است، مي باشد.

براي نوشتن مقاله مروري، تعداد كلمه اي كه بايد بنويسيد به موضوع و ژورنالي كه قصد چاپ مقاله در آن را دارد بايد توجه كنيد. اما به طور معمول تعداد كلمات آن بين ۸ تا ۴۰ هزار كلمه است. بنابراين مهم است كه پيش از نوشتن مقاله مروري از اديتور مجله مورد نظرتان اطلاعات بگيريد.

مخاطبان مقالات مروري به طور معمول دانشجويان و محققاني هستند كه در باره موضوع مقاله به دنبال اطلاعات هستند و به جاي مطالعه حجم زيادي مقاله، با مطالعه يك مقاله مروري به اطلاعات جامعي پيرامون آن موضوع دست مي يابند.

ساختار مقاله مروري به ترتيب زير است، بنابراين در نگارش مقاله مروري به اين بخش ها توجه كنيد و در اثر خود بگنجانيد.

• عنوان؛
• چكيده؛
• مقدمه؛
• روش مطالعه؛
• يافته‌ها؛
• نتيجه‌گيري؛
• تقدير و تشكر؛
• فهرست‌ها.

مقاله مروري به سه دسته كلي تقسيم مي شوند كه تفاوت شان در تعداد كلمات و نوع نگارش مقاله است.

انواع مقاله مروري

1. مقاله مروري روايتي (Narrative Review)

مقاله مروي روايتي براي موضوعات جامع و كلي كاربرد دارد. در اين نوع مقاله زماني كه يك فرضيه واحد نداريم يا موضوع قابل جمع بندي نيست، فردي كه به نگارش مقاله مشغول است با استفاده از دانش و تجربيات خود به جمع بندي و نتيجه گيري حول آن موضوع مي پردازد. نتيجه گيري در اين نوع مقالات به صورت كيفي است.

1. مقاله مروري نظام مند (Systematic Review)

مقاله مروري نظام مند روش انجام دقيق دارند و با يك فرضيه واحد، به كمك تجزيه و تحليل، براي ارائه پاسخ تلاش مي كنند.

1. مرور بهترين شواهد (Best Evidence)

مقاله بهترين شواهد حد وسط دو نوع قبلي است. در اين نوع مقاله اطلاعات و داده ها از يك تحقيق ارائه مي شود تا با خواندن آن بتوان نتيجه گيري كرد.

• گزارش‌ها يا نامه‌هاي كوتاه (short letters or reports)

مقاله گزارشي شامل يك گزارش كوتاه از مقاله اي پژوهشي است. تعداد كلمات گزارش يا نامه هاي كوتاه بسيار محدود است. ساختار اين نوع مقالات بسيار شبيه مقاله علمي پژوهشي است در نتيجه پيش از انتشار مقاله علمي پژوهشي امكان نگاشتن اين نوع مقاله نيست.

• مطالعات موردي (case-study)

در مقالات مطالعه موردي به مورد خاصي از يك پديده اشاره داريم و عموما براي آگاه سازي از وجود يك نمونه خاص است. اين نوع مقالات معمولا در زمينه پزشكي كاربرد دارند. در مطالعات موردي پزشك با ثبت وضعيت بيمار خاص، راهكارهايي براي درمان او ارائه مي دهد.

اين نوع مطالعات بايد در باره موضوعاتي باشد كه ناشناخته هستند. به همين علت اين نوع مقالات حاصل نگارش محققان با تجربه است. مطالعات موردي در پيشبرد تحقيقات نقش پررنگي دارند. مطالعات موردي در دسته بندي تحقيقات كيفي قرار دارد.

• مقاله نظري (opinion article)

مقاله نظري مقاله اي است كه مولف به بررسي يك تحقيق خاصي مشغول است. نويسنده اين نوع مقاله به نقاط قوت و ضعف تحقيق انجام شده مي پردازد. اين نوع مقاله كوتاه هستند و تعداد كلمات آن ها تا ۲هزار كلمه است. لذا نويسنده بايد بتواند در اين تعداد كلمات كوتاه دلايل رد يا قبول اصل موضوع را تشريح كند.

مقاله نظري از لحاظ ساختاري به شرح زير است:

• چكيده؛
• مسأله و موضوع پژوهش مورد بحث؛
• هدف مقاله؛
• منابع مورد استفاده؛
• نتيجه‌گيري.

• نقد كتاب (book review)

نقد كتاب مقالات كوتاهي هستند كه زمان زيادي از نويسنده صرف نمي كنند. مقالات نقد كتاب در انواع مقالات پژوهشي قابل چاپ هستند. هدف از اين نوع مقالات ارائه نظر درباره آخرين كتاب هاي انتشار يافته در حيطه يك موضوع خاص است. نگارش اين نوع مقالات براي پژوهشگران تازه كار ايده خوبي است كه در كنار آگاهي از اطلاعات در حوزه تخصصي خود، مقاله را براي رزومه خود تهيه مي كنند.

تقسيم بندي انواع مقالات علمي از لحاظ محل انتشار

مقاله ژورنالي: مقاله ژورنالي با هدف چاپ در مجلات معتبر isi, isc, scopus و مجله علمي پژوهشي داخلي نوشته مي شوند. نگارش اين نوع مقالات به دقت خاصي نياز دارد. هم چنين نگارش مقاله ژورنالي اعتبار بيشتري دارد.

ساختار هر يك از انواع مقاله ژرنالي به مجله مورد نظر شما بر مي گردد و مي توانيد با مراجعه به وب سايت نشريه با ساختار نگارش آشنا شويد و يا با مطالعه آخرين مقالات چاپ شده در اين ژورنال ها به اطلاعات خوبي دست يابيد.

مقاله كنفرانسي: مقاله كنفرانسي در ارائه ها، كنفرانس ها و همايش ها مورد استفاده است. از بين مقالات كنفرانسي بهترين ها انتخاب مي شوند و براي چاپ در مجلات علمي ارسال مي شوند.

تقسيم بندي انواع مقالات علمي از لحاظ دسترسي

دسترسي مقاله به اين موضوع ارتباط دارد كه يك مجله براي چاپ مقاله هزينه اي از مولف دريافت كند يا خير.

Open access يا close access بودن مقالات هيچ ربطي به آي اس آي بودن يا نبودن آن ها ندارد. حتي ممكن است مقاله اي isi باشد و در عين حال اپن اكسس نيز باشد.

مقاله Open access : براي چاپ مقالات اپن اكسس، نويسنده بايد هزينه اي را به مجله بپردازيد اما خوانندگان اين نوع مقالات براي مطالعه مقاله هيچ پرداختي ندارند. مزيت اين نوع مقالات قرارگيري در دسترس گروه زيادي از خوانندگان است.

مقاله close access: چاپ مقاله كلوز اكسس رايگان است و مولف هزينه اي را به مجله نمي دهد اما خوانندگان براي دسترسي به محتواي مقاله بايد هزينه آن را به مجله بپردازند. اصطلاحا به اين نوع مقالات، مقالات پولي مي گويند.

انواع مقالات بين المللي

مقالات ISI

مقالات ISI يكي از مقالات بين المللي است. آي اس آي موسسه اي علمي است كه به ارائه خدمات علمي مشغول است. ايجاد پايگاهي از مجلات و كتب با استاندارد هاي سخگيرانه يكي از خدمات آي اس آي است. مجله اي كه بتواند استاندارد هاي آن را رعايت كند و در اين پايگاه نمايه شود به مجله آي اس آي شهرت مي يابد. مقالات ISI مقاله اي است كه موفق به اخذ پذيرش در اين مجله شده باشد. با چاپ مقاله ISI رزومه تان را پر بار خواهيد كرد.

مقالات اسكوپوس (SCOPUS)

ناشر هلندي الزوير (ELSEVIER) يك پايگاه اطلاعاتي مانند isi راه اندازي كرد كه با موسسه هاي علمي در تعامل است. اين مقاله تعداد استنادات مقالات علمي را ارائه مي دهد.مقاله اي كه موفق به اخذ پذيرش در اين نوع مجلات شود را به مقاله اسكوپوس مي شناسند. اهميت چاپ مقاله اسكوپوس از ساير مقالات كمتر نيست.

مقالات ISC

پايگاه اطلاعاتي isc استاندارد هاي سختگيرانه اي دارد كه مختص پژوهشگران دنياي اسلام است. هدف از ايجاد اين نوع مقاله ايجاد هماهنگي و بستري براي رشد علمي اسلامي است. مقاله آي اس سي در رتبه سوم بزرگترين پايگاه هاي اطلاعاتي در دنيا قرار دارد.

انواع مجلات علمي

مجلات معتبر علمي در كل به دو دسته مجلات علمي داخلي و مجلات عليم خارجي تقسيم بندي مي شوند. مجلات داخلي شامل مجلات علمي پژوهشي، مجلات علمي تخصصي و مجلات علمي ترويجي هستند. مجلات خارجي نيز شامل مجلات تامسون رويترز (مقالات ISI)، پايگاه اطلاعاتي جهان اسلام (Isc)، اسكوپوس (Scopus) و پاب‌مِد (Pubmed) هستند.

براي پژوهش و چاپ مقاله علمي پژوهشي نياز است كه با انواع مقالات علمي آشنايي داشته باشيد. هم چنين براي انتخاب ژورنال چاپ مقاله بايد انواع مجلات علمي داخلي و خارجي را بشناسيد تا بهتر و اصولي تر به دنياي چاپ مقاله علمي وارد شويد.